تقریرات دروس خارج فقه و اصول حوزه علمیه مشهد مقدس

 بسم الله الرحمن الرحیم

بقاء عمدی بر جنابت در روزه‌ی مستحبّی مبطل صوم نیست ، به دو دلیل : 1- عدم الخلاف 2- جمله‌ای از روایات که از آن روایات : 1- صحیحه‌ی حبیب خثعمی است . قال : قلت لابی‌عبدالله علیه السلام أخبرنی عن التطوع و عن صوم هذه الثلاثة الایام ، إذا اَجْنَبْتُ من اَوَّلِ اللیل فَاعلَمُ إنّی اَجْنَبْتُ فانامُ متعمّداً حَتّی ینفجرُ الْفَجْرُ أصُومُ او لا اصوم ؟ قالَ صُمْ . (وسائل/ج7/ص47/باب20/ تعمّد بقاء در صوم ندبی/ح1)

2- موثّقه‌ی ابن‌بکیر : قالَ سَألْتُ اباعبدالله علیه السلام عَنِ الرَّجلِ . یَجْنِبُ ثم یَنامُ حتّی یَصْبَحَ اَیصُومُ ذلکَ الیَوم تَطَوُّعاً فقالَ علیه السلام : ألَیْسَ هُوَ بِالخیارِ مابینه و نصف النّهار . (وسائل/ج7/ص47/باب20/ح2)

3- روایت ابن‌بکیر : (ضعف سندی دارد) عن ابی‌عبدالله علیه السلام : قالَ سُئِلَ عَنْ رَجُلٍ طَلَعَتْ علیه الشمس و هُوَ جُنُبٌ ثمّ اراد الصّیام – بَعْدَ مااغْتَسَلَ وَ مَضی ما مَضی من النّهار قالَ یَصُومُ ان شاء هو بالاخبار الی نصف النّهار . (وسائل/ج7/ص47/ باب2./ح3)

که این روایت سوم ضعف سندی دارد ، به خاطر ابی‌عبدالله الرازی الجاموری (که از اصحاب حضرت عبدالعظیم حسنی علیه السلام) است که توثیق نشده است ، لذا مؤیّد دو روایت قبل قرار می‌گیرد . پس از این روایات استفاده می‌شود که ، در صوم مستحبّی بقاء بر جنابت عمدی مبطل روزه نیست . به خلاف روزه‌ی رمضان یا قضاء رمضان .

حال روزه‌ی مستحبّی مثل نماز مستحبّی است که قیام و استقرار و سایر شرایط در او معتبر نیست . امّا روزه‌ی واجب غیر رمضان ، مثل روزه‌ی کفّاره یا روزه‌ی نذری چه می‌خواهد نذر مطلق باشد یا نذر معیّن (مثلاً 13 رجب و...) آیا ملحق به روزه‌ی رمضان است که بقاء عمدی مبطل باشد یا ملحق به روزه‌ی مستحبّی است که بقاء عمدی مبطل نباشد . سه نظریّه وجود دارد : 1- مرحوم سیّد ره در عروة ؛ مرحوم امام ره در تحریر و جماعت کثیری از فقهاء فرموده‌اند : بقاء عمدی بر جنابت مبطل روزه‌ی کفّاره یا نذر نمی‌باشد و حکم روزه‌ی مستحبّی را دارد .

2- مرحوم صاحب حدائق ره در حدائق/ج13/ص121 می‌فرماید : الاوّلُ ظاهر المشهور من کلام الاصحاب هُوَ عُموم هذَا الحکم (ادّعای شهرت شده که مبطل است .) لشهر رمضان و غیره من الواجب الموسّع بل مستحبّ حیثُ انهم عدّوا من جملة المفطرات تعمّد البَقاء علی الجنابةِ . یعنی : بقاء بر جنابت عمدی در روزه‌ی واجب غیر رمضان مبطل صوم است . صاحب جواهر ره در جواهر ج/16/ص240 می‌فرمایند : ثمَّ ان ظاهر المشهور کما اعترف به فی الحدائق عدم الفرق فی الفساد بالبقاء عمداً علی الجنابةِ من شهر رمضان و غیره مِنْ افراد الواجب ، معیّناً او غیره و المندُوب

کلمات کلیدی :